توحید رازقیت

توحید رازقیت

توحید رازقیت

توحید رازقیت بیان می کند که در قلمرو وحدت وجود فقط خودِ خداوند رزاق و روزی دهنده است هرچند این کار را از طریق مظاهر کثیر خودش در عالم خلقت انجام می دهد.

در ابتدای بحث به آیه چهلم از سوره مبارکه روم توجه بفرمایید:

الله الذی خلقکم ثم رزقکم ثم یمیتکم ثم یحییکم هل من شرکائکم من یفعل من ذلکم من شیء سبحانه و تعالی عما یشرکون

آیه فوق خلقت ما را به خداوند که همان وحدت وجود لایتناهی می باشد نسبت می دهد در حالی که علی الظاهر در آفرینش ما پدر و مادر هم نقش داشته اند و همچنین میراندن ما را نیز به خدا نسبت می دهد در حالی که بنا بر ظاهر آنچه که مشاهده می کنیم برخی اوقات خود انسان ها و یا حوادث طبیعی هم در مرگ و میر بشریت تاثیر دارند ولی نکته اینجاست که آیه فوق با نگرش توحید وجود به پدیده های عالم می نگرد که تمام توحیدهایی که در قرآن ذکر می شود بر همین توحید وجود بنا شده است که طبق آن، هیچ چیزی مستقل و جدای از خداوند اصالت و وجودی ندارد و همه تحت فرمان او کار می کنند بلکه خود اوست که با آن ها به عنوان شؤونات و تجلیات خویش در عالم امکان اثر می گذارد.حتی در سوره سجده قبل از اینکه میراندن و زنده کردن را به خداوند نسبت دهد تمام خنده ها و گریه هایی که در بین انسان ها رخ می دهد را هم به خداوند نسبت می دهد که البته در مظاهر خودش ظهور می دهد:

و انه هو اضحک و ابکی

و انه هو امات و احیا

توحید رازقیت بر مبنای قاعده وحدت در کثرت می باشد:

پس نتیجه می گیریم که در این موارد بایستی با قاعده عرفانی وحدت در کثرت مطلب را تبیین کنیم یعنی وحدت وجود خداوند با تجلی در کثرت ها کارهای خودش را در ساختار آفرینش بروز و ظهور می دهد؛ با همین دید است که قرآن کریم توحید رازقیت را بیان می کند و تأکید ویژه می نماید که شریکانی که برای خداوند فرض کرده اید، نمی توانند کارهای او را انجام دهند چون به فرض هم که انسان روزی خودش را به زعم باطل خویش از غیر خدا بگیرد در واقع این خدا بوده است که با تجلی در فلان صورتی که غیر او پنداشته شده است به او روزی داده است. پس به هر حال روزی دهنده، خداوند بوده است و غیر خدا در کار نبوده است روی همین حساب در آیه ذکر شده از سوره روم با واژه”شرکائکم: شریکان شما” شریکان را به خود مشرکان نسبت می دهد یعنی ساخته ذهن مشرکان می داند و چون در واقعیت عالم خارجی ، خداوند هیچ شریکی ندارد از واژه ” شرکائه: شریکان او” استفاده نمی کند که ظرافت به کار گرفته شده در این آیه بر مبنای قاعده تکوینی توحید رازقیت می باشد.

حافظ شیرازی(قدس سره) که انصافا بسیاری از آیات قرآن را به نظم شیرین فارسی به سبکی دلپذیر بیان کرده است، این نکته دقیق قرآنی را بدین صورت متذکر می شود:

بر در شاهم گدایی نکته ای در کار کردگفت بر هر خوان که بنشستم خدا رزاق بود

پس هرچند بر سر سفره پادشاه نشسته باشیم ولی در واقع خداوند است که در همان حال به ما روزی می دهد و این نکته یک حقیقت قرآنی است که بر مبنای فقر وجودی مخلوقات به خداوند بیان شده است هرچند فقر وجودی نسبت به خداوند گاهی در اظهار نیاز یک انسان گرسنه نسبت به یک پادشاه نمود می کند ولی از آنجاییکه ثروت پادشاه نیز چیزی جز تجلی خداوند نمی باشد پس در واقع فقر وجودی برای دریافت رزق و روزی نسبت به خداوند واحد می باشد نه نسبت به پادشاه که یکی از کثرات است؛ در نتیجه اگر روزی دهندگان دیگری هم در قرآن ذکر می شود طبق قاعده توحید ربوبیت ، تجلی خداوند هستند و به هیچ وجه از او جدا نمی باشند:

والله خیر الرازقین

در واقع همانطوریکه خداوند تمامی تدبیرهای خود را طبق آیه سوره سجده از آسمان ملکوت در زمین ملک نازل می کند و تدبیر خود را با این کار نشان مخلوقات می دهد: یدبر الامر من السماء الی الارض ثم یعرج الیه فی یوم کان مقداره الف سنه مما تعدون بر همین قیاس روزی مخلوقات را هم طبق آیه ۲۲ سوره ذاریات از آسمان معنا در سفره انسان ها متجلی می کند:

و فی السماء رزقکم و ما توعدون

همچنین قرآن کریم در آیه آخر سوره ذاریات هم فقط خداوند را روزی دهنده می داند و بس؛ بدین صورت که با حرف تاکید”ان”در اول جمله و ضمیر فصل “هو” و همچنین “ال”که بر سر خبر آمده است بیان می شود که روزی دهنده و رزاق فقط و فقط خداست و این کار منحصر به ذات مقدس و وجود نامحدود او می باشد:

ان الله هو الرزاق ذو القوه المتین در واقع طبق توحید رازقیت ، وجود واحد خداوند از طریق ظهور در مخلوقات کثیر به انسان ها روزی می دهد. برای تایید این مطلب به آیه زیر از سوره یونس توجه بفرمایید:

قل من یرزقکم من السماء و الارض امّن یملک السمع و الابصار و من یخرج الحی من المیت و یخرج المیت من الحی و من یدبر الامر فسیقولون الله فقل افلا تعقلون

از ابتدای آیه فوق به خوبی استفاده می شود که همان خداوند واحدی که از تمام مخلوقاتش منزه است رزق و روزی خودش را از طریق تجلی در آسمان و زمین به مخلوقاتش می رساند؛ پس آسمان و زمین مستقل از خداوند کاره ای نیستند چون تمام ماهیت ها به طفیلی وجود کار می کنند یا به بیان دیگر وجود واحد کارهایش را از طریق ظهور در ماهیات کثیر انجام می دهد.

با توجه به مطالب گفته شده توحید رازقیت اثبات می شود و واضح است که اگر کسی مخلوقات خداوند را به نحو مستقل از خداوند به عنوان روزی دهنده در نظر بگیرد گرفتار یک مغلطه خطرناک ذهنی شده است که به هیچ وجه در عالم خارجی مصداقی ندارد.

البته مطالبی که در این نوشتار بیان شد مربوط به رزق و روزی مادی بود و صد البته رزق و روزی های معنوی نیز بر همین روال به خداوند بر می گردد چون حتی اگر یک مطلب علمی یا هدیه نورانی از طرف یک انسان کامل به شخصی اعطا شود باز هم روزی دهنده فقط و فقط خداوند بوده است که البته از طریق یک انسان کامل رزق و روزی معنوی را به یکی از بندگانش رسانده است.

Tagged

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *